De nieuwbouw heeft als doel om het genezingsproces van de patiënt centraal te stellen en de werkprocessen voor het personeel zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. De nieuwbouw is o.a. voorzien van 522 eenpersoonskamers, een OK-complex met 26 operatiekamers, 12 radiotherapiebunkers en diverse ML3 en ML2 labs. Alleen de laboratoria beslaan al zo’n 15.000m². Omdat uitzicht op natuur een positief effect heeft op het herstelproces van de patiënten, worden er twee daktuinen aangelegd met een totaaloppervlak van 3000 m² die voor patiënten en bezoekers vrij toegankelijk zijn.

De rol van ULC

ULC en BAM Bouw en Techniek hebben beide een gelijk aandeel in de V.O.F. die de Installatiecombinatie vormt. Het vormen van een team bestaande uit twee bedrijven die feitelijk elkaars concurrent zijn en ieder hun eigen cultuur hebben, is een hele uitdaging. Projectdirecteur Jan Langelaar: “Vanuit het niets is er een heel team opgebouwd. Je kan je voorstellen dat het even duurt voordat je één team bent. “Vertrouwen” is hierbij het sleutelwoord”. Projectleider Gabe Westra deelt een mooie metafoor: “Je zou kunnen zeggen dat we met z’n allen een boerenlandwegwetje binnen een half jaar tot snelweg hebben vermaakt”. Het onderscheid tussen het personeel van ULC en de BAM is in de afgelopen tien jaar nagenoeg vervaagd en binnen de Installatiecombinatie is er sprake van een eigen cultuur. Een cultuur die is ontstaan uit het beste van twee “werelden”. Dat de samenwerking tot een geoliede machine heeft geleid, is gebleken uit de succesvolle oplevering van “Fase Oost” en “Fase West”. Dit nagenoeg zonder restpunten voor de Installatiecombinatie, wat uniek te noemen is voor een project van deze omvang.

Techniek in het pand

De ontwikkelingen en technieken in zowel de installatiebranche als in het geneeskundige domein blijven zich in rap tempo ontwikkelen. Om te voorkomen dat je een achterhaald ziekenhuis bouwt, is het van belang om up to date te blijven, veel te schakelen en aanpassen in het gehele ontwerp door te voeren. Er is vrijwel geen vierkante meter in het ziekenhuis te vinden waar geen specifieke techniek of gedachte achter zit. Alle technische systemen zijn aan elkaar gekoppeld via het Gebouwbeheerssysteem. De datatransmissie vindt plaats via ruim 2500 km data, LON- en glasvezelbekabeling. Zowel op de 30ste, 13e, 7e verdieping en de begane grond vind je technische installaties terug. De technische ruimte, het hart van het ziekenhuis, beslaat de complete 7e verdieping. Deze loopt door het hele gebouw en is ongeveer 500 meter lang en gemiddeld 30 meter breed. De omvang en grootte van de installaties spreken tot de verbeelding, zo zijn de luchtkanalen ruim genoeg om er met een kleine auto door heen te rijden. (Probeer dit niet uit, je komt niet door de plafonds heen.)

Dan hebben we het nog niet over de schachten gehad; die beslaan in totaal zo’n 7500m².  Aan noodstroomvermogen is 12,8 MVA voorzien in de vorm van 6 noodstroomaggregaten. Er is 9,9 MW aan mechanische koelcapaciteit opgesteld. Daarnaast is een nog een WKO installatie gerealiseerd met een ontwerpvermogen van 10,6  MWh per jaar. De luchtbehandelingskasten verplaatsen in totaal zo´n 2,2 miljoen m3 lucht per uur. Indrukwekkende getallen voor een indrukwekkend ziekenhuis.

Het OK-complex vormt eigenlijk een verdeling in het gebouw tussen kortdurige behandelingen en langduriger verblijf: het complex is samen met de centrale sterilisatie afdeling gelegen op de 6e verdieping van de nieuwbouw. Dit OK-complex heeft een oppervlak van circa 9000m². Van de operatiekamers (26 stuks) zijn er twee uitgevoerd als hybride OK,  4 stuks als interventiekamers[1] en is er één brachy[2] OK. Deze laatstgenoemde operatiekamer is voorzien van loodwanden zodat daar operaties met stralingsbronnen kunnen worden uitgevoerd. Ook is er één orgaanperfusiekamer gerealiseerd. En nee, dat is nog niet alles, want in de kelder van de nieuwbouw zijn de 12 stralingsbunkers voorzien en voor behandelingen van patiënten met besmettingsgevaar zijn meerdere onderdruk- en overdrukkamers gerealiseerd. Dit zijn eenpersoonskamers die voor een groot deel uitzicht bieden over de daktuinen en waarin het mogelijk is om eigenhandig het klimaat van de kamer te reguleren.

Al met al genoeg voorzieningen om het nieuwe Erasmus MC te laten dienen als centraal punt voor alle medewerkers en patiënten. En dat klopt! Het Daniël de Hoed Ziekenhuis dat nu elders in R’dam gevestigd is, verhuist straks naar de nieuwbouw.

Oog voor detail

Je weg kunnen vinden in een gebouw van deze omvang is voor de architect een belangrijk element geweest, en tegelijkertijd een uitdaging. Jan en Gabe vinden dat de architect hier uitstekend in is geslaagd. Ook in de opbouw van het gebouw is gekeken naar hoe op logische wijze het welzijn van de patiënt centraal wordt gesteld. Hoe hoger je komt, hoe rustiger het zal zijn. Patiënten kunnen zo meer rust ervaren en personeel kan op een gecentreerde plek te werk gaan. Door het gebruik van de juiste kleuren en groenvoorzieningen bij de inrichting van de centrale hal en de atria krijgt het gebouw een rustgevende en moderne uitstraling. Door gebruik te maken van natuurlijk licht, straalt het ziekenhuis ruimtelijkheid uit. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van koven bij de raampartijen in de buitengevel. Hierdoor heeft het licht van buitenaf een groter bereik.

Uitdagingen

Dat een bouw van deze omvang met een keur van complexe installaties veel voorbereidingstijd vergt is duidelijk. Ruim twintig jaar geleden zijn de eerste vergaderingen gestart. In de piek zijn er in de voorbereiding bij de installatiecombinatie gedurende geruime tijd 53 man fulltime werkzaam geweest. In totaal zijn er door het voorbereidingsteam meer dan 160 plattegronden getekend waarmee de prefab werd voorbereid om zo de uitvoering te ondersteunen. Naast het uitwerken van het bestek zijn ook ruim 3000 wijzigingen van groot tot klein in de voorbereiding en uitvoering meegenomen. Door interne werkoverleggen en procedures en dankzij het in inzetten van diverse planningsinstrumenten is het gelukt om zowel de voorbereiding als de uitvoering aangelijnd te houden en de milestones van de planningen te halen. Dat dit wel eens gepaard is gegaan met stevige discussies spreekt welhaast voor zich.

En dan hebben we het nog niet eens over het feit dat het nieuwbouwgedeelte van het academische ziekenhuis op de plek van het oude ziekenhuis is gebouwd.  Een ziekenhuis dat tijdens de bouw volop in bedrijf was. Dat zorgde voor uitdagingen in het transport en in de planning, het was een voortdurende wisselwerking van op- en afbouw, verplaatsen en installeren. Door op te treden als één team heeft de installatiecombinatie samen met de bouwcombinatie alle uitdagingen geslecht en  is het gebouw op tijd opgeleverd. Op 5 December 2017 heeft de officiële sleuteloverdracht plaatsgevonden.

Het is uiteraard nog steeds geen pretje om in het ziekenhuis te belanden, maar het Erasmus Medisch Centrum doet er wel alles aan om het genezingsproces zo spoedig en prettig mogelijk te laten verlopen. Nog even en dan kan je ook in het ziekenhuis met een mooi uitzicht een frisse neus halen op de daktuinen.

[1] Deze interventiekamers bevinden zich in het OK-complex en kan je zien als ‘spoedoperatiekamers’ die alleen toegankelijk zijn via een speciale lift vanuit de ambulancekamers.[2] Brachy is het Griekse woord voor ‘korte afstand’